Ostatni szlif: Historia sztuki

Matura już blisko, z tej okazji chciałabym podzielić się z wami kilkom sugestiami, na co zwrócić uwagę przy ostatnich powtórkach. Jeżeli jesteś jednym z nielicznych licealistów decydujących się na zdawanie historii sztuki na maturze i masz wątpliwości, nad czym warto popracować w tych ostatnich chwilach – jesteś w dobrym miejscu! Poniżej zamieszczam moją propozycje na historyczno-sztuczny plan powtórkowy.

Dzień 1:

Matura z historii sztuki to głównie znajomość wybranych dzieł oraz osadzanie ich w różnorodnych kontekstach.   Powtórkowy tydzień zacznij więc od przekrojowego powtórzenia wszystkich epok i ich cech charakterystycznych.

1. Powtórz daty ramowe każdej z epok i najważniejszych nurtów. Możesz narysować oś czasu, na którą będziesz mógł zerkać w kolejnych dniach.
2. Powtórz najważniejszych twórców, osadź ich dzieła w realiach konkretnych epok. Jeśli narysowałeś oś czasu dopisz na niej ich nazwiska.

Dzień 2:

Sztuka XX wieku charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem. Jest to czas kształtowania się wielu nowatorskich koncepcji postrzegania i praktykowania sztuki. Począwszy od modernizmu, po zjawiska takie jak surrealizm, czy nowa rzeczywistość. Kluczowym pojęciem do zrozumienia realiów tego okresu jest pojęcie awangardy oraz problematyki z nią związanej.

• Zapoznaj się z definicją awangardy ze „Słownika terminologicznego sztuk pięknych”. Jakie znaczenia posiada termin? Czym charakteryzuje się awangarda, neoawangarda i postawangarda? W których latach mamy do czynienia z każdą z nich?
• Powtórz najważniejsze założenia i prekursorów nurtów powstałych w XX wieku.

Dzień 3:

Na maturze często pojawiają się pytania sprawdzające znajomość odpowiedniej terminologii. Częstym sposobem weryfikacji, czy zapoznaliście się z pojęciami, są zadania dotyczące identyfikacji techniki (również przedstawionej na ilustracji).

• Powtórz, które techniki graficzne należą do wypukłych, wklęsłych, a które do płaskich. Zwróć uwagę na różnice pomiędzy akwatintą a akwafortą.­­
• Powtórz podstawowe techniki malarskie i sposoby nakładania farby. Jedne z ważniejszych pojęć w tym zakresie to:  impast i pastoso, dripping, grisaille, sfumato, antyczne malarstwo czerwonofigurowe i czarnofigurowe
• Powtórz techniki wykorzystywane w rzemiośle artystycznym. Jednymi z podstawowych technik, których znajomością powinien wykazać się zdający to: chryzelefantyna, emalia, puncowanie, repusowanie/trybowanie, inkrustacja
• Zorientuj się jakie techniki stosowali artyści awangardowi. Zapamiętaj jedno z ikonicznych dzieł wykonanych w danej technice, pomoże Ci to na jego podstawie identyfikować inne przykłady. Jedne z najważniejszych technik awangardowych to: assamblage, coulages, collage, emballage,

Dzień 4:

Kolejnym blokiem, który pozwoli ci lepiej przygotować się do pytań czekające w arkuszu maturalnym, są informacje na temat funkcji, które może pełnić dzieło sztuki oraz parametry związane z jego opisem. Są to informacje, których zdający udziela pisemnie na podstawie posiadanej wiedzy.

• Powtórz funkcje, które może pełnić dzieło sztuki. Przygotuj listę. W ten sposób unikniesz niepotrzebnych rozterek związanych z formułowaniem odpowiedzi podczas egzaminu.
• Jaką tematykę mogą podejmować dzieła sztuki? Często pojawia się tematyka mitologiczna, historyczna, bądź biblijna.
• Powtórz też sposoby ujęcia tematu. Czy występuje jego idealizacja? A może artysta posłużył się pewna stylizacją? Temat może być przykładowo ujęty dynamicznie, bądź statycznie.
• Stwórz listę przymiotników odnoszących się także do kompozycji, pozwoli Ci to na zaoszczędzenie czasu na samym egzaminie, którego limit czasowy wynosi 180 minut. Przykładowe kategorie odnoszące się do kompozycji: kompozycja figuralna/niefiguralna, jednopostaciowa/wielopostaciowa, symetryczna/asymetryczna, otwarta/zamknięta itp.

Dzień 5:

Z uwagi na często pojawiające się pytania o identyfikacje przedstawionej sceny, bądź danej postaci, warto powtórzyć:

1. Bohaterów, motywy mitologiczne oraz przedmioty pozwalające identyfikować danych bogów i herosów.
2. Najważniejsze postacie biblijne i ich atrybuty. Ważne są atrybuty czterech Ewangelistów.
3. Typy przedstawień ikonograficznych, szczególnie związanych ze sztuką chrześcijańską. Jednymi z istotniejszych są: Deesis, Pieta, Maiestas Domini, Jezus Pantokrator, Sąd Ostateczny.

Dzień 6:

Na maturze z historii sztuki trzeba wykazać się również umiejętnością formułowania spójnego stanowiska na jeden z podanych tematów. W części otwartej praca oceniana jest w czterech kategoriach: kompozycja i układ treści, terminologia, styl i język oraz sama treść. Ważne są przykłady na bazie, których formułujesz swoje argumenty. Moja propozycja  na dziś jest następująca:

1. Szósty dzień swoich przygotowań poświęć w części na usystematyzowanie przykładów dzieł, które już dobrze znasz. Postaraj się osadzić je w różnych kontekstach. Spróbuj odnaleźć w pamięci znane Ci przykłady odnoszące się do tematów ramowych takich jak: nawiązania do kultury antycznej, motyw wojny, motyw miłości w sztuce. Pozwoli Ci to zbudować sieć skojarzeń, która pomoże Ci w momencie krytycznym podczas pisania wypracowania.

Dzień 7:

Został ostatni dzień, więc pamiętajcie, żeby znaleźć czas na odpoczynek.

1. Przejrzyj jeszcze raz najważniejsze dzieła zwracając uwagę na charakterystyczne cechy, które świadczą o ich przynależności do danego stylu.

Gdy skończysz, wypełnij swój dzień czymś, co sprawia Ci radość, wybierz się na rower lub spędź czas z rodziną. Zadbaj, by zarówno Twój umysł, jak i ciało odpoczęło przed egzaminem.

W dniu egzaminu:

Pomyśl o kilku powodach, dla których lubisz historię sztuki, długopis w dłoń i do boju!

Kornelia STARCZEWSKA